انتخاب عصاره گیر مناسب برای استخراج پتاسیم قابل جذب ذرت در خاکهای منطقه مرکزی استان اصفهان

پتاسیم در گیاه نه تنها از نظر مقدار، بلکه از نظر نقش فیزیولوژیک و بیوشیمایی نیز یکی از مهم ترین کاتیون ها محسوب می شود. به منظور بررسی وضعیت پتاسیم و ارزیابی عصاره گیرهای رایج برای استخراج پتاسیم قابل استفاده ذرت در خاک های منطقه مرکزی استان اصفهان، 26 سری خاک مهم زراعی منطقه انتخاب و بر اساس بافت و پتاسیم استخراجی با استات آمونیوم، 16 سری خاک برای مطالعات بعدی انتخاب شد. پتاسیم قابل عصاره گیری این خاک ها با استفاده از عصاره گیرهای استات آمونیوم (چهار روش)، کلرید کلسیم (دو روش)، کلرید سدیم (دو روش)، استات سدیم، بی کربنات آمونیوم – dtpa، مهلیخ 1، مهلیخ 3، مورگان – ولف و اسید نیتریک استخراج شد. در مطالعات گلخانه ای از ذرت (.zea mays l) رقم سینگل کراس 704 به عنوان گیاه محک، و دو تیمار صفر و 150 میلی گرم پتاسیم در کیلوگرم، در قالب یک آزمایش فاکتوریل با طرح کاملاً تصادفی و سه تکرار استفاده شد. بر اساس مطالعات شناسایی کانی ها، ایلیت به عنوان کانی رسی غالب در خاک های منطقه شناسایی شد. مقدار پتاسیم استخراج شده به وسیله عصاره گیرهای کلرید سدیم 2 مولار، استات سدیم مولار و خنثی، استات آمونیوم مولار و خنثی و بی کربنات آمونیوم –dtpa رابطه ای معنی دار (در سطح یک درصد) با جذب و غلظت پتاسیم در گیاه نشان داد. عصاره گیرهای کلرید سدیم 2 مولار و استات سدیم مولار و خنثی، بر اساس بالا بودن ضرایب هم بستگی با جذب (r به ترتیب **79/0 و **72/0) و غلظت پتاسیم در گیاه (r به ترتیب **86/0 و **85/0) و نیز سادگی و اقتصادی بودن، به عنوان مناسب ترین عصاره گیرها در بین عصاره گیرهای مورد استفاده تشخیص داده شدند. عصاره گیرهای استات آمونیوم (روش 1) و بی کربنات آمونیوم –dtpa به علت ضرایب هم بستگی کمتر، قیمت زیاد و کمیابی مواد مورد نیاز، در اولویت نمی باشند. عملکرد، عملکرد نسبی، افزایش عملکرد و جذب اضافی، با پتاسیم استخراج شده به وسیله عصاره گیرها رابطه معنی دار نشان ندادند. مقدار پتاسیم قابل استفاده خاک های مورد مطالعه عامل محدودکننده ای برای رشد ذرت نبود. بنابراین، تعیین حدود بحرانی پتاسیم برای عصاره گیرهای پیشنهادی با استفاده از عملکرد یا عملکرد نسبی امکان پذیر نمی باشد.